Grumman XP-65

Autor Leszek Wieliczko

(Artykuł z dawnej strony Samoloty 1,5)

Dwusilnikowy ciężki samolot myśliwski. Projekt.

**Już na przełomie 1940/41 roku firma Grumman postanowiła zainteresować US Navy nowym projektem dwusilnikowego pokładowego samolotu myśliwskiego, który miałby zastąpić niezbyt udanego i ostatecznie odrzuconego przez Marynarkę XF5F-1 “Skyrocket”. W tym czasie konstruktorzy Grummana pod kierunkiem Richarda Huttona pracowali już nad projektem takiego samolotu, oznaczonym Design 49 (inaczej G-49). Samolot miał być znacznie większy od XF5F i do jego napędu przewidywano dwa silniki gwiazdowe typu Wright R-2600 o znacznie większej mocy.

Po uzyskaniu wstępnej akceptacji Marynarki w marcu 1941 roku zmodyfikowany projekt samolotu otrzymał oznaczenie G-51. Był to dwusilnikowy średniopłat wolnonośny (XF5F był dolnopłatem) z chowanym podwoziem z kołem przednim (XF5F miał podwozie z kółkiem ogonowym), silnie uzbrojony w cztery karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm w przodzie kadłuba i cztery takie same karabiny lub cztery działka kalibru 20 mm w skrzydłach (w G-49 planowano tylko dwa karabiny i dwa działka). W odróżnieniu od XF5F-1 nowy samolot miał pojedynczy statecznik pionowy, smuklejszy kadłub i znacznie większe wymiary i masę. W dniu 30 czerwca 1941 roku Marynarka zamówiła budowę dwóch prototypów samolotu G-51, przydzielając mu oznaczenie XF7F-1.

W tym samym okresie projektem G-51 zainteresowało się też lotnictwo US Army Air Corps, widząc w nim następcę dla dwusilnikowego myśliwca XP-50, również skonstruowanego przez Grummana (na bazie konstrukcji XF5F zresztą). Samolot XP-50 został zamówiony przez lotnictwo armii jako rezerwa na wypadek problemów z dwusilnikowym ciężkim myśliwcem Lockheed XP-49. Jednak w dniu 14 maja 1941 roku jedyny prototyp XP-50 uległ rozbiciu, a w obliczu kłopotów z silnikami dla myśliwca XP-49 USAAC zamówił w dniu 16 czerwca 1941 roku budowę dwóch prototypów G-51 pod oznaczeniem XP-65. Był to jeden z kilku ciężkich samolotów myśliwskich nowej generacji zamówionych przez US Army Air Force (utworzone w miejsce USAAC w dniu 20 czerwca 1941 roku) w tym samym okresie. Oprócz wytwórni Grumman zlecenia na opracowanie projektów i budowę prototypów swoich myśliwców otrzymały również zakłady McDonnell (również dwusilnikowy [XP-67], Vultee (jednosilnikowy [XP-68], Republic (także jednosilnikowy [XP-69) oraz Curtiss (dwusilnikowy [XP-71].

Początkowo w samolocie XP-65 zamierzano użyć silników typu Wright R-1820-67/69 “Cyclone”, czyli dokładnie takich samych jak w myśliwcu XP-50. Wkrótce jednak zmieniono te silniki na Wright R-2600-10, a więc takiego samego typu jak w projekcie XF7F-1 dla Marynarki. Jednak w odróżnieniu od US Navy Armia zażądała silników wyposażonych w turbosprężarki (XF7F miał mieć początkowo silniki ze sprężarkami mechanicznymi), co zapewniło by samolotowi znacznie lepsze osiągi na wyższych pułapach. Kolejną cechą odróżniającą samolot XP-65 od XF7F była ciśnieniowa kabina pilota, brak wyposażenia typowego dla samolotów pokładowych (np. podkadłubowego haka do lądowania na lotniskowcach) i – według niektórych źródeł – uzbrojenie skrzydłowe złożone z dwóch działek kalibru 37 mm zamiast czterech kalibru 20 mm. Poza tym oba samoloty, bazujące na tym samym projekcie G-51, były niemal identyczne. Szybko okazało się jednak, że równoczesne spełnienie wymagań obu rodzajów sił zbrojnych przez tą samą konstrukcję nie będzie takie proste, jak się tego spodziewali konstruktorzy Grummana. Konieczność wprowadzenia zbyt daleko idących zmian spowodowała, że w dniu 16 stycznia 1942 roku Armia zrezygnowała z samolotu XP-65 jeszcze przed rozpoczęciem prac przy budowie prototypów. Natomiast prace nad XF7F doprowadziły pod koniec 1943 roku do zbudowania udanego ciężkiego myśliwca pokładowego F7F “Tigercat”, produkowanego seryjnie i wykorzystywanego przez lotnictwo US Navy i US Marine Corps jeszcze wiele lat po wojnie.

Prawdopodobnie była jeszcze inna przyczyna tej decyzji. Firma Grumman miała już wówczas wielkie doświadczenie w budowie samolotów morskich i była głównym dostawcą takich maszyn dla lotnictwa US Navy (wystarczy wspomnieć podstawowe amerykańskie myśliwce pokładowe F4F “Wildcat”, F6F “Hellcat” czy bombowce torpedowe TBF “Avenger”, a także wodnosamoloty J2F “Duck” i łodzie latające JRF “Goose”). W związku z tym dowództwa USAAF i US Navy uznały, że zakłady Grumman nadal powinny pracować na wyłączne potrzeby Marynarki, bez obciążania ich innymi zleceniami, natomiast US Army Air Force miały korzystać z innych wytwórni lotniczych, bardziej doświadczonych w budowie samolotów lądowych. I rzeczywiście – aż do 1956 roku, gdy powstał projekt samolotu G-134 (późniejszy OV-1 “Mohawk”) dla US Army, Grumman nie zajmował się konstrukcją innych samolotów niż morskie (zresztą w początkowym wariancie G-134 miał też służyć w lotnictwie US Marine Corps, co może w pewnym sensie tłumaczyć zainteresowanie firmy Grumman w opracowaniu tej konstrukcji – temat ten wykracza już jednak daleko poza ramy niniejszego opracowania).

**Dane taktyczno-techniczne (projektowane):**

Konstrukcja: dwusilnikowy jednomiejscowy średniopłat wolnonośny z zakrytą kabiną i chowanym trójkołowym podwoziem z kołem przednim. Konstrukcja całkowicie metalowa. Usterzenie klasyczne, wolnonośne. Zapas paliwa 1612 litrów.

Wymiary

rozpiętość 16,00 m

długość 14,15 m

wysokość 4,62 m

powierzchnia nośna 43,01 m2

Masy

masa własna 7232 kg

masa startowa 9718 kg

Osiągi

prędkość maksymalna 687 km/h na wysokości 7620 m

prędkość przelotowa 290 km/h

prędkość lądowania 142 km/h

prędkość wznoszenia 22,33 m/s na wysokości 0 m

pułap 12802 m

zasięg 1327 km

Napęd: dwa 14-cylindrowe silniki gwiazdowe w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzone powietrzem, typu Wright R-2600-10 “Cyclone” 14, z turbosprężarkami, o maksymalnej mocy startowej po 1268 kW (1700 hp, 1724 KM) każdy, napędzające 3-łopatowe metalowe śmigła przestawialne

Uzbrojenie: cztery stałe karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm typu Browning w przodzie kadłuba (z zapasem po 400 nabojów na lufę) i cztery stałe działka kalibru 20 mm typu Browning M3 w skrzydłach (z zapasem po 166 nabojów na lufę) – wg innych źródeł cztery stałe karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm typu Browning w przodzie kadłuba i dwa stałe działka kalibru 37 mm typu Browning M4 w skrzydłach

Załoga: 1 osoba

Wytwórnia: Grumman Aircraft Engineering Corporation, Bethpage, Long Island, New York, USA

Produkcja: tylko projekt

Artykuł ten ukazał się także w czasopiśmie *”AeroPlan”* nr 1/00. Można tam znaleźć m.in. rysunki XP-65 autorstwa Zygmunta Szeremety.

Polecamy !**