I.Ae.24 “Calquin”

Autor Leszek Wieliczko

ARGENTYNA

Dwusilnikowy samolot bombowy nurkujący i szturmowy.

Praktycznie przez cały okres II wojny światowej Argentyna zachowywała neutralność i nie brała udziału w toczących się zmaganiach. Wojnę Niemcom i Japonii zdecydowała się wypowiedzieć dopiero 27 marca 1945 roku, co mogło mieć już wówczas jedynie polityczne znaczenie. Brak bezpośredniego zagrożenia wojennego, a przede wszystkim słabość arentyńskiego przemysłu lotniczego sprawiły, że niemal przez cały okres wojny nie powstał w tym kraju żaden nowoczesny samolot bojowy. Dopiero w połowie 1944 roku w Instituto Aerotécnico w Córdobie – bo taką nazwę od 20 października 1943 roku nosiła wytwórnia Fábrica Militar de Aviones (FMA) – rozpoczęto prace projektowe nad szybkim bombowcem nurkującym, będącym pierwszym samolotem dwusilnikowym rodzimej konstrukcji.

Nowy samolot, oznaczony I.Ae.24 i nazwany “Calquin” (araukańska nazwa Orła Królewskiego), był dwusilnikowym wolnonośnym średniopłatem o niemal całkowicie drewnianej konstrukcji z pokryciem przekładkowym wykonanym ze sklejki i balsy. Jedynie niewielką część najbardziej obciążonych elementów konstrukcji wykonano z metalu. Trójkołowe podwozie z kółkiem ogonowym było chowane, przy czym koła główne zawieszone na dwóch goleniach chowały się do wnęk w tylnych częściach gondol silnikowych, a kółko ogonowe do wnęki w tylnej części kadłuba. Dwuosobowa załoga samolotu zajmowała miejsca we wspólnej kabinie na przodzie kadłuba. Fotele umieszczone były obok siebie, przy czym prawy fotel był nieco cofnięty do tyłu. Płaskie elementy osłony kabiny wykonano ze szkła pancernego, a wypukłe – z pleksiglasu. Przeszklony był także sam nos kadłuba samolotu. Charakterystyczny kształt miało usterzenie, ze statecznikiem pionowym zamontowanym na kadłubie znacznie przed usterzeniem poziomym. Przewidywano bardzo silne uzbrojenie, złożone z czterech karabinów maszynowych lub działek w przedniej części kadłuba. Oprócz tego w komorze bombowej w kadłubie można było przenosić do 750 kg bomb, a na zaczepach pod skrzydłami 12 niekierowanych pocisków rakietowych.

Samolot I.Ae.24 miał konstrukcję i sylwetkę bardzo podobną do brytyjskiego De Havilland “Mosquito” i wpływ tego ostatniego na argentyńskich konstruktorów – zarówno konstrukcji, jak i doświadczeń z użycia bojowego – wydaje się oczywisty, choć nie do końca jasny (Argentyna nie była przecież w posiadaniu żadnego egzemplarza tego słynnego angielskiego samolotu). Tym bardziej, że argentyńska maszyna projektowana była do wykonywania podobych zadań: bombardowania (w tym głównie z lotu nurkowego) i niszczenia celów naziemnych ogniem broni pokładowej, w dalszej kolejności rozpoznania, a w razie potrzeby także jako ciężki myśliwiec. Takie same jak w brytyjskim “Mosquito” miały też być silniki typu Rolls-Royce “Merlin”, umieszczone w gondolach na skrzydłach. Niestety z powodu braku możliwości ich zakupu projekt zmodyfikowano w celu dostosowania do zabudowy amerykańskich silników gwiazdowych typu Pratt & Whitney “Twin Wasp”. Jednak ze względu na ich znacznie mniejszą moc drastycznie pogorszyły się osiągi samolotu, np. prędkość maksymalna spadła z projektowanych 615 km/h do zaledwie 440 km/h, w zwiazku z czym o pełnieniu roli myśliwca można było zapomnieć. Z tego powodu zakres zadań wykonywanych przez samolot ograniczono wyłącznie do akcji bombowych i szturmowych.

Prace nad samolotem trwały przez cały 1945 rok, a pierwszy prototyp I.Ae.24 “Calquin” oblatano dopiero w dniu 5 czerwca 1946 roku (wg innych źródeł 25 lutego). Po zakończonych pozytywnie próbach samolot zaakceptowano do służby i skierowano do produkcji. W sumie wybudowano 100 egzemplarzy seryjnych (numery ewidencyjne A-01 do A-100), z których pierwszy oblatano w dniu 4 lipca 1947 roku. Ostatni seryjny egzemplarz I.Ae.24 dostarczono w 1950 roku. Maszyny służyły w jednostkach bombowych argentyńskiego lotnictwa wojskowego Fuerza Aérea Argentina aż do drugiej połowy lat 50-tych, przede wszystkim w Regimiento 3 de Ataque. Najdłużej, bo do 1956 roku, samoloty I.Ae.24 znajdowały się na wyposażeniu Grupo Uno Ataque oraz Instituto Aerotécnico, a ostatnie egzemplarze wycofano ze służby w latach 1957-1958.

Już po rozpoczęciu produkcji seryjnej I.Ae.24 powrócono na krótko do pomysłu zastosowania do napędu samolotu silników typu Rolls-Royce “Merlin”, a nowy wariant maszyny miał otrzymać oznaczenie I.Ae.28. Ostatecznie jednak z projektu tego zrezygnowano na rzecz zupełnie nowego samolotu I.Ae.30 “Namcú” o znacznie nowocześniejszej konstrukcji.

Dane taktyczno-techniczne:

Konstrukcja: dwusilnikowy dwumiejscowy średniopłat wolnonośny z zakrytą kabiną i chowanym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Konstrukcja mieszana metalowo-drewniana z pokryciem głównie sklejkowym i płóciennym. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.

Wymiary

rozpiętość 16,30 m

długość 12,00 m

wysokość 3,40 m

powierzchnia nośna 38,00 m2

Masy

masa własna 5340 kg

masa użyteczna 1860 kg

masa startowa 7200 kg

masa startowa maksymalna 8164 kg

Osiągi

prędkość maksymalna 440 km/h

prędkość przelotowa 380 km/h

prędkość lądowania (bez klap) 180 km/h

prędkość lądowania (z klapami) 140 km/h (wg innych źródeł 160 km/h)

prędkość wznoszenia 12,5 m/s na wysokości 0 m

pułap 10000 m

zasięg 1140 km

długotrwałość lotu maksymalna 3 godziny

Napęd: dwa 14-cylindrowe silniki gwiazdowe w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzone powietrzem, typu Pratt & Whitney R-1830-SCG “Twin Wasp” o mocy po 783 kW (1050 hp, 1066 KM) każdy przy 2300 obr./min., napędzające 3-łopatowe metalowe śmigła przestawialne typu Hamilton Standard Hydromatic 23-E-50

Uzbrojenie: cztery stałe karabiny maszynowe kalibru 12,7 mm lub cztery stałe działka kalibru 20 mm typu Hispano-Suiza w przedniej części kadłuba, maksymalnie 12 niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 75 mm na zewnętrznych zaczepach pod skrzydłami oraz maksymalnie do 750-800 kg bomb w komorze bombowej w kadłubie

Załoga: 2 osoby (pilot + drugi pilot/nawigator/bombardier)

Wytwórnia: Instituto Aerotécnico, Córdoba, Argentyna

Produkcja: 1 prototyp + 100 egzemplarzy seryjnych