SAI KZ II Sport – Dania
Niewielka duńska wytwórnia lotnicza Kramme & Zeuthen A/S założona została w 1935 roku w miejscowości Kastrup pod Kopenhagą przez inżynierów Viggo Kramme i Karla Gustava Zeuthena. Ich pierwszą wspólną konstrukcją był oblatany w 1937 roku lekki samolot sportowy KZ I. W sierpniu tego samego roku – na skutek zmian w akcjonariacie spółki – firma zmieniła nazwę na Skandinavisk Aero Industri (SAI). Nadal jednak głównymi konstruktorami wytwórni pozostali Kramme i Zeuthen, a ich kolejną konstrukcją, opracowaną w 1937 roku, został KZ II Kupé.
KZ II Kupé był bardzo udanym samolotem sportowym i turystycznym i do 1940 roku zbudowano 14 sztuk tych maszyn. Był to wolnonośny dolnopłat o bardzo eleganckiej sylwetce, z zakrytą kabiną i stałym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Samolot miał mieszaną konstrukcję metalowo-drewnianą, krytą sklejką i płótnem. Kadłub miał konstrukcję kratownicową z rur stalowych, natomiast skrzydła były drewniane. Do napędu maszyny służyły 4-cylindrowe silniki rzędowe typu De Havilland „Gipsy Minor” lub Cirrus „Minor” I o mocy 90 KM.

Doskonałe własności lotne samolotu KZ II Kupé skłoniły konstruktorów do opracowania na bazie jego konstrukcji kolejnego modelu, tym razem przeznaczonego do celów sportowych, a zwłaszcza akrobacji. Nowy samolot, oznaczony KZ II Sport, zachował układ aerodynamiczny i konstrukcję swojego poprzednika, ale miał zmodyfikowany kadłub i inny, mocniejszy silnik. Kabiny załogi były teraz odkryte i umieszczone jedna za drugą (tandem), natomiast do napędu wybrano niemiecki 4-cylindrowy silnik rzędowy typu Hirth HM 504A o mocy 106 KM.
Prototyp KZ II Sport został oblatany w dniu 10 października 1938 roku. Łącznie do chwili agresji Niemiec na Danię w kwietniu 1940 roku zbudowano 16 egzemplarzy KZ II Sport (razem z prototypem), z czego 4 zamówione zostały przez duńskie lotnictwo morskie Marinens Flyvevaesen. Prawdopodobnie miały nosić oznaczenie fabryczne KZ IIM i wojskowe L.M.II (od Land Monoplane Two – jednopłat lądowy, model 2). Miały tam one służyć jako maszyny do zaawansowanego treningu, jednakże żaden z nich nie został dostarczony Marynarce przed wybuchem wojny. Po zajęciu Danii przez Niemcy wszystkie wojskowe KZ II Sport zostały skonfiskowane. W 1943 roku ten sam los spotkał 6 dalszych, cywilnych egzemplarzy.
Część samolotów KZ II Sport przetrwała wojnę, a 4 egzemplarze trafiły nawet do Szwecji. Jeden z nich latał tam od 1947 roku z rejestracją SE-ANM. W 1968 roku egzemplarz ten powrócił do Danii, gdzie otrzymał rejestrację OY-DOU, taką samą, jaką nosił w Danii w latach 1939-1944. Samolot ten jest obecnie własnością Danmarks Flyvemuseum (Danish Aviation Museum) w Billund, ale czasowo wypożyczony został do Dansk Veteranflysamling (Danish Collection of Vintage Aircraft) na lotnisku Stauning koło Skjern. Jest to jedyny zachowany do dziś egzemplarz typu KZ II Sport.

(zdjęcie: archiwum SAMOLOTY 1,5)
Warto dodać, że tuż po wojnie powstał kolejny model z rodziny KZ II, oznaczony KZ IIT lub KZ II Trainer. Tym razem był to samolot szkolny wzorowany na KZ II Sport i przeznaczony od początku do szkolenia pilotów wojskowych odbudowywanych duńskich sił powietrznych. Miał dwie odkryte kabiny w układzie tandem i silnik typu De Havilland „Gipsy Major” X o mocy 145 KM. Służył w lotnictwie wojskowym Danii aż do 1955 roku, po czym część samolotów sprzedano użytkownikom cywilnym.
Dane taktyczno-techniczne:
Konstrukcja: jednosilnikowy dwumiejscowy dolnopłat wolnonośny z odkrytymi kabinami i stałym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Konstrukcja mieszana metalowo-drewniana z pokryciem głównie sklejkowym i płóciennym. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.
Wymiary
rozpiętość 10,20 m
dłuość 7,50 m
wysokość 2,10 m
powierzchnia nośna 15,00 m2
Masy
masa własna 475 kg
masa startowa 725 kg
Obciążenia
obciążenie powierzchni nośnej 48,33 kg/m2
obciążenie mocy 9,29 kg/kW (6,84 kg/KM)
Osiągi
prędkość maksymalna 220 km/h
prędkość przelotowa 200 km/h
prędkość lądowania 72 km/h
pułap 5500 m
zasięg 900 km
Napęd: jeden 4-cylindrowy silnik rzędowy, chłodzony powietrzem, typu Hirth HM 504A o mocy 78 kW (106 KM), napędzający drewniane 2-łopatowe śmigło o stałym skoku
Uzbrojenie: brak
Załoga: 2 osoby
Wytwórnia: Skandinavisk Aero Industri A/S, Kastrup, Kopenhaga, Dania
Produkcja: 1 prototyp + 11 egzemplarzy cywilnych KZ II Sport + 4 egzemplarze wojskowe L.M.II
Użytkownicy: Dania (Marinens Flyvevaesen), Niemcy