SAI KZ II Sport – Dania

Niewielka duńska wytwórnia lotnicza Kramme & Zeuthen A/S założona została w 1935 roku w miejscowości Kastrup pod Kopenhagą przez inżynierów Viggo Kramme i Karla Gustava Zeuthena. Ich pierwszą wspólną konstrukcją był oblatany w 1937 roku lekki samolot sportowy KZ I. W sierpniu tego samego roku – na skutek zmian w akcjonariacie spółki – firma zmieniła nazwę na Skandinavisk Aero Industri (SAI). Nadal jednak głównymi konstruktorami wytwórni pozostali Kramme i Zeuthen, a ich kolejną konstrukcją, opracowaną w 1937 roku, został KZ II Kupé.

KZ II Kupé był bardzo udanym samolotem sportowym i turystycznym i do 1940 roku zbudowano 14 sztuk tych maszyn. Był to wolnonośny dolnopłat o bardzo eleganckiej sylwetce, z zakrytą kabiną i stałym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Samolot miał mieszaną konstrukcję metalowo-drewnianą, krytą sklejką i płótnem. Kadłub miał konstrukcję kratownicową z rur stalowych, natomiast skrzydła były drewniane. Do napędu maszyny służyły 4-cylindrowe silniki rzędowe typu De Havilland „Gipsy Minor” lub Cirrus „Minor” I o mocy 90 KM.

Jedyny zachowany do dziś egzemplarz duńskiego samolotu akrobacyjnego i szkolnego SAI KZ II Sport numer rejestracyjny OY-DOU, będący własnością Danmarks Flyvemuseum (Danish Aviation Museum). Obecnie samolot eksponowany jest w Dansk Veteranflysamling (Danish Collection of Vintage Aircraft).

Doskonałe własności lotne samolotu KZ II Kupé skłoniły konstruktorów do opracowania na bazie jego konstrukcji kolejnego modelu, tym razem przeznaczonego do celów sportowych, a zwłaszcza akrobacji. Nowy samolot, oznaczony KZ II Sport, zachował układ aerodynamiczny i konstrukcję swojego poprzednika, ale miał zmodyfikowany kadłub i inny, mocniejszy silnik. Kabiny załogi były teraz odkryte i umieszczone jedna za drugą (tandem), natomiast do napędu wybrano niemiecki 4-cylindrowy silnik rzędowy typu Hirth HM 504A o mocy 106 KM.

Prototyp KZ II Sport został oblatany w dniu 10 października 1938 roku. Łącznie do chwili agresji Niemiec na Danię w kwietniu 1940 roku zbudowano 16 egzemplarzy KZ II Sport (razem z prototypem), z czego 4 zamówione zostały przez duńskie lotnictwo morskie Marinens Flyvevaesen. Prawdopodobnie miały nosić oznaczenie fabryczne KZ IIM i wojskowe L.M.II (od Land Monoplane Two – jednopłat lądowy, model 2). Miały tam one służyć jako maszyny do zaawansowanego treningu, jednakże żaden z nich nie został dostarczony Marynarce przed wybuchem wojny. Po zajęciu Danii przez Niemcy wszystkie wojskowe KZ II Sport zostały skonfiskowane. W 1943 roku ten sam los spotkał 6 dalszych, cywilnych egzemplarzy.

Część samolotów KZ II Sport przetrwała wojnę, a 4 egzemplarze trafiły nawet do Szwecji. Jeden z nich latał tam od 1947 roku z rejestracją SE-ANM. W 1968 roku egzemplarz ten powrócił do Danii, gdzie otrzymał rejestrację OY-DOU, taką samą, jaką nosił w Danii w latach 1939-1944. Samolot ten jest obecnie własnością Danmarks Flyvemuseum (Danish Aviation Museum) w Billund, ale czasowo wypożyczony został do Dansk Veteranflysamling (Danish Collection of Vintage Aircraft) na lotnisku Stauning koło Skjern. Jest to jedyny zachowany do dziś egzemplarz typu KZ II Sport.

Samolot SAI KZ II Sport numer rejestracyjny OY-DOU w ekspozycji Dansk Veteranflysamling (Danish Collection of Vintage Aircraft). Niestety, samolot ten nie jest i prawdopodobnie nidy nie będzie zdolny do lotu.
(zdjęcie: archiwum SAMOLOTY 1,5)

Warto dodać, że tuż po wojnie powstał kolejny model z rodziny KZ II, oznaczony KZ IIT lub KZ II Trainer. Tym razem był to samolot szkolny wzorowany na KZ II Sport i przeznaczony od początku do szkolenia pilotów wojskowych odbudowywanych duńskich sił powietrznych. Miał dwie odkryte kabiny w układzie tandem i silnik typu De Havilland „Gipsy Major” X o mocy 145 KM. Służył w lotnictwie wojskowym Danii aż do 1955 roku, po czym część samolotów sprzedano użytkownikom cywilnym.

Dane taktyczno-techniczne:

Konstrukcja: jednosilnikowy dwumiejscowy dolnopłat wolnonośny z odkrytymi kabinami i stałym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Konstrukcja mieszana metalowo-drewniana z pokryciem głównie sklejkowym i płóciennym. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.

Wymiary

rozpiętość 10,20 m

dłuość 7,50 m

wysokość 2,10 m

powierzchnia nośna 15,00 m2

Masy

masa własna 475 kg

masa startowa 725 kg

Obciążenia

obciążenie powierzchni nośnej 48,33 kg/m2

obciążenie mocy 9,29 kg/kW (6,84 kg/KM)

Osiągi

prędkość maksymalna 220 km/h

prędkość przelotowa 200 km/h

prędkość lądowania 72 km/h

pułap 5500 m

zasięg 900 km

Napęd: jeden 4-cylindrowy silnik rzędowy, chłodzony powietrzem, typu Hirth HM 504A o mocy 78 kW (106 KM), napędzający drewniane 2-łopatowe śmigło o stałym skoku

Uzbrojenie: brak

Załoga: 2 osoby

Wytwórnia: Skandinavisk Aero Industri A/S, Kastrup, Kopenhaga, Dania

Produkcja: 1 prototyp + 11 egzemplarzy cywilnych KZ II Sport + 4 egzemplarze wojskowe L.M.II

Użytkownicy: Dania (Marinens Flyvevaesen), Niemcy

Podobne wpisy