XA-32 Brewster

Firma Brewster Aeronautical Corp. nie miała dużej tradycji w budowie samolotów. Swoją działalność na tym polu rozpoczęła dopiero w 1932 roku, początkowo jako poddostawca dla wytwórni Grumman. Potem produkowała na licencji dwupłatowe myśliwce pokładowe Grumman FF-1 dla lotnictwa US Navy. W połowie lat 30-tych główni konstruktorzy firmy D. T. Brown i R. D. MacCart postanowili samodzielnie spróbować swoich sił i opracowali samolot F2A – pierwszy seryjny pokładowy jednopłatowiec myśliwski US Navy – ale maszyna w warunkach bojowych okazała się gorsza niż oczekiwano i właściwie tylko piloci fińscy wyrażali się o niej z uznaniem. Również kolejne konstrukcje firmy Brewster – tym razem pokładowe bombowce nurkujące SBA i SB2A “Buccaneer” – nie należały do udanych i to nie tyle nawet z powodu problemów technicznych, co głównie organizacyjnych w samej wytwórni. Kłopoty z właściwą organizacją produkcji i dotrzymywaniem uzgodnionych terminów oraz przedłużające się próby prototypów (a dodatkowo także częste usterki w maszynach seryjnych) nie przysporzyły firmie zwolenników w dowództwie Marynarki Wojennej i to do tego stopnia, że na wiosnę 1941 roku US Navy postanowiła zrezygnować z dalszych zamówień w tej firmie, a w kwietniu 1942 roku przejęła nad nią komisaryczny zarząd. Ostatnim realizowanym przez Brewstera kontraktem miała być budowa 730 sztuk myśliwców F3A-1 (F4U-1 “Corsair”) na licencji firmy Vought.

W obliczu nadchodzącego kryzysu MacCart postanowił znaleźć nowych klientów na wyroby zakładów i zainteresować dowództwo US Army Air Corps propozycją zbudowania lekkiego samolotu bombowego i szturmowego kategorii A – Attack. W owym czasie USAAC – pod wrażeniem sukcesów niemieckich Junkersów Ju 87 odniesionych w pierwszych kampaniach II wojny światowej – gwałtownie poszukiwał samolotu podobnego typu, zdolnego do wykonywania ataków bombowych z lotu nurkowego i bezpośrednio wsparcia wojsk na linii frontu. Wchodzący wówczas na uzbrojenie dwusilnikowy Douglas A-20 znakomicie spisał się w następnych latach w roli lekkiego bombowca, ale nie nadawał się do bombardowania z lotu nurkowego. Trwały prace nad przystosowaniem do wymagań Armii pokładowego bombowca nurkującego Douglas SBD “Dauntless” (pod oznaczeniem A-24 “Banshee”), ale było to rozwiązanie doraźne. Potrzebny był całkowicie nowy samolot.

Propozycja firmy Brewster została przyjęta przez US Army Air Corps (od czerwca 1941 roku US Army Air Force) z dużym zainteresowaniem, gdyż firma miała jednak pewne doświadczenie w konstrukcji bombowców nurkujących dla US Navy, a równocześnie nie była obciążona pilnymi zamówieniami zbrojeniowymi. W dniu 6 września 1941 roku USAAF ogłosiły oficjalne wymagania taktyczno-techniczne dla nowego jednomiejscowego jednosilnikowego samolotu szturmowego i bombowego nurkującego, a 30 października zamówiły w firmie Brewster budowę dwóch prototypów, przydzielając im oznaczenie typu XA-32 i numery seryjne 42-13568 i 42-13569.

Zaprojektowany przez konstruktorów Brewstera samolot był wolnonośnym średniopłatem metalowej konstrukcji z zakrytą kabiną i chowanym podwoziem o bardzo dużym rozstawie kół głównych. Miał charakterystyczny dla wszystkich maszyn wytwórni pękaty kadłub. Stateczniki poziome o niewielkim wzniosie umieszczono w połowie wysokości statecznika pionowego. Do napędu szturmowca zastosowano silnik gwiazdowy typu Pratt & Whitney R-2800-37 z indywidualnymi rurami wydechowymi z każdego cylindra. Klapy skrzydłowe służyły również jako hamulce aerodynamiczne ograniczające prędkość podczas nurkowania. W tym celu wykonano je jako dzielone z możliwością wychylania w górę i w dół równocześnie. Samolot otrzymał bardzo silne opancerzenie żywotnych elementów konstrukcji o łącznej masie 295 kg.

W styczniu 1942 roku uzgodniono z przedstawicielami USAAF docelowe uzbrojenie samolotu. Początkowo planowano, że pierwszy prototyp XA-32 otrzyma dwa działka kalibru 20 mm w skrzydłach oraz komory bombowe – także w skrzydłach – dla dziesięciu bomb o masie po 45,4 kg. W drugim prototypie XA-32A zamierzano zastosować cztery działka kalibru 20 mm oraz sześć karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm, rezygnując z komór bombowych. Rozpatrywano również wariant złożony z czterech działek kalibru 37 mm. Ostatecznie zdecydowano, że egzemplarz XA-32 (s/n 42-13568) zostanie uzbrojony w cztery działka kalibru 20 mm i sześć karabinów maszynowych, a XA-32A (s/n 42-13569) w cztery działka kalibru 37 mm. W każdym przypadku w kadłubie miała się znajdować obszerna komora bombowa o maksymalnej pojemności 1362 kg bomb wyposażona w specjalny obrotowy uchwyt, wysuwany z komory poza krąg śmigła przy bombardowaniu z lotu nurkowego.

W maju 1942 roku przedstawiciele Sił Powietrznych zatwierdzili makietę samolotu. Wg obliczeń konstruktorów samolot miał osiągać prędkość maksymalną ponad 560 km/h. Planowano, że w październiku 1942 roku gotowy będzie pierwszy prototyp, a w kwietniu 1943 roku rozpocznie się produkcja seryjna. Niestety terminy te nie zostały dotrzymane i pierwszy egzemplarz XA-32 został oblatany dopiero 22 kwietnia 1943 roku, a loty próbne ujawniły szereg wad konstrukcji. Przede wszystkim z maksymalnym ładunkiem bomb samolot osiągał prędkość maksymalną zaledwie 400 km/h, a zasięg spadł do 644 km ! Poza tym z bombami samolot okazał się niestateczny w locie, piloci doświadczalni skarżyli się na kiepski widok z kabiny i bardzo wysoką temeraturę w niej panującą oraz na oślepianie przez ogień z rur wydechowych. Ponadto otwarcie w locie nurkowym hamulców aerodynamicznych (klap) gwałtownie obniżało skuteczność lotek i sterów.

Samolot wymagał dalszych intensywnych prac konstrukcyjnych, ale na to zabrakło już czasu. USAAF zrezygnowały z zamówienia seryjnych maszyn A-32. W roku 1944 sytuacja w zakładach Brewster stała się przedmiotem dochodzenia przed specjalną komisją Kongresu USA (usiłowano dociec, dlaczego firma nie jest w stanie realizować rządowych zamówień zbrojeniowych), a wkrótce potem wytwórnia ogłosiła upadłość.

---

Dane taktyczno-techniczne wersji XA-32:

Konstrukcja: jednosilnikowy jednomiejscowy średniopłat wolnonośny z zakrytą kabiną i chowanym trójkołowym podwoziem z kółkiem ogonowym. Usterzenie klasyczne, wolnonośne. Konstrukcja całkowicie metalowa.

Wymiary

rozpiętość 13,73 m

długość 12,38 m

wysokość 3,86 m

powierzchnia nośna 39,48 m² (wg innych źródeł 39,35 m²)

Masy

masa własna 5366 kg

masa startowa 7420 kg

masa startowa maksymalna 9060 kg

Osiągi

prędkość maksymalna (projektowana) 500 km/h na wysokości 3050 m

prędkość maksymalna (z maksymalnym ładunkiem bomb, rzeczywista) 400 km/h

prędkość maksymalna (projektowana) 450 km/h na wysokości 0 m

prędkość przelotowa 315 km/h

czas wznoszenia na wysokość 3050 m – 5 minut 42 sekundy

pułap 7930 m

zasięg (bez bomb, projektowany) 2574 km

zasięg (z maksymalnym ładunkiem bomb, rzeczywisty) 644 km

promień bojowy (z maksymalnym ładunkiem bomb, rzeczywisty) 210 km

Napęd: jeden 18-cylindrowy silnik gwiazdowy w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzony powietrzem, typu Pratt & Whitney R-2800-37 “Double Wasp” o mocy nominalnej 1176 kW (1600 KM) i mocy maksymalnej 1545 kW (2100 KM), napędzający 4-łopatowe śmigło metalowe

Uzbrojenie: cztery stałe działka kalibru 20 mm typu Browning M3 w skrzydłach, sześć stałych karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm typu Browning w skrzydłach (w XA-32A – cztery stałe działka kalibru 37 mm typu Browning M4 w skrzydłach) oraz bomby o masie maksymalnej do 1362 kg w komorze bombowej w kadłubie

Załoga: 1 osoba

Wytwórnia: Brewster Aeronautical Corporation, Johnsville, Pennsylvania, USA

Produkcja: 1 prototyp XA-32 + 1 prototyp XA-32A