Kawasaki Ki-91

Autor Leszek Wieliczko

JAPONIA

Czterosilnikowy ciężki samolot bombowy dalekiego zasięgu.

Na początku lat 40-tych – w okresie zaawansowanych prac nad prototypem ciężkiego czterosilnikowego bombowca G5N1 “Shinzan” dla lotnictwa Cesarskiej Marynarki Wojennej – firma Nakajima postanowiła zainteresować tego rodzaju samolotem również lotnictwo japońskiej Armii Cesarskiej, które w 1941 roku ogłosiło zapotrzebowanie na taki właśnie samolot. Dla projektowanej wersji armijnej zarezerwowano nawet oznaczenie Ki-68. Maszyny te miały być napędzane czterema silnikami typu Nakajima Ha-103 lub Mitsubishi Ha-101. Na bazie doświadczeń z samolotami G5N1/Ki-68 również wytwórnia Kawanishi rozpoczęła prace projektowe nad ciężkim bombowcem strategicznym dla lotnictwa Armii, oznaczonym Ki-85. Ten samolot z kolei miał być napędzany czterema silnikami typu Mitsubishi Ha-111M. Jednak fiasko programu bombowca G5N dla Marynarki spowodowało, że żaden z projektowanych ciężkich bombowców dla Armii nie został zrealizowany i nie przekroczył stadium projektu wstępnego.

Najpóźniej do prac projektowych przystąpiła firma Kawasaki, tradycyjny dostawca sprzętu dla lotnictwa Armii. Zaawansowane prace nad projektem ciężkiego czterosilnikowego samolotu bombowego dalekiego zasięgu rozpoczęły się w wytwórni Kawasaki dopiero w maju 1943 roku. Bardzo ambitny projekt przewidywał, że samolot będzie zdolny do przeniesienia 4000 kg bomb na odległość 4500 km (wg innych źródeł 3057 km), a jego maksymalny udźwig szacowano na 8000 kg. Planowano wyposażenie samolotu w ciśnieniowe kabiny dla 8-10 osobowej załogi oraz potężne uzbrojenie obronne złożone z 10-12 działek kalibru 20 mm w pięciu obrotowych wieżyczkach strzeleckich. Samolot miał być wolnonośnym średniopłatem całkowicie metalowej konstrukcji, napędzanym czterema silnikami typu Mitsubishi Ha-214Ru umieszczonymi w gondolach na skrzydłach i wyposażonymi w turbosprężarki. Usterzenie samolotu miało być klasyczne, wolnonośne, z pojedynczym statecznikiem pionowym o bardzo dużej powierzchni. Podwozie z kołem przednim miało być chowane do wnęk w przedniej części kadłuba (koło przednie) oraz w gondolach silnikowych wewnętrznej pary silników (koła główne). Przednie koło było pojedyncze, a koła główne – zdwojone.

W kwietniu i maju 1944 roku zbudowano drewnianą makietę samolotu, zaakceptowaną następnie przez przedstawicieli lotnictwa z Rikugun Koku Hombu. Właściwe prace konstrukcyjne nad pierwszym prototypem nowego bombowca – oznaczonego Ki-91 lub Doświadczalny Samolot Bombowy Armii Dalekiego Zasięgu – rozpoczęły się pod koniec 1944 roku. Przewidywano, że maszyna będzie gotowa do prób w locie około czerwca 1946 roku. Wykonany w około 60%, niekompletny prototyp Ki-91 uległ jednak całkowitemu zniszczeniu w lutym 1945 roku podczas nalotu amerykańskich bombowców Boeing B-29 “Superfortress” na Nagoję, w którym ucierpiały także zakłady Kawasaki w pobliskim Gifu.

Dane taktyczno-techniczne (projektowane):

Konstrukcja: czterosilnikowy wielomiejscowy średniopłat wolnonośny z zakrytymi ciśnieniowymi kabinami załogi i trójpodporowym chowanym podwoziem z kołem przednim. Koła główne zdwojone. Konstrukcja metalowa. Usterzenie klasyczne, wolnonośne.

Wymiary

rozpiętość 48,00 m

długość 33,00 m

wysokość 10,00 m

Masy

masa własna 34000 kg

masa startowa 58000 kg

Osiągi

prędkość maksymalna 580 km/h na wysokości 10000 m

zasięg (z ładunkiem 4000 kg bomb) 4500 km (wg innych źródeł 3057 km)

zasięg maksymalny 10000 km (wg [3] 9000 km)

Napęd: cztery 18-cylindrowe silniki gwiazdowe w układzie podwójnej gwiazdy, chłodzone powietrzem, typu Mitsubishi Ha-214Ru, z turbosprężarkami, o mocy po 1864 kW (2500 hp, 2535 KM) każdy, napędzające 4-łopatowe śmiłga przestawialne

Uzbrojenie: dwa ruchome działka kalibru 20 mm w przedniej obrotowej wieżyczce strzeleckiej na nosie kadłuba, dwa ruchome działka kalibru 20 mm w górnej obrotowej wieżyczce strzeleckiej na grzbiecie środkowej części kadłuba, dwa ruchome działka kalibru 20 mm w zdalnie sterowanej przedniej dolnej obrotowej wieżyczce strzeleckiej pod nosem kadłuba, dwa ruchome działka kalibru 20 mm w zdalnie sterowanej dolnej obrotowej wieżyczce strzeleckiej pod środkową częścią kadłuba, dwa lub cztery ruchome działka kalibru 20 mm w tylnej obrotowej wieżyczce strzeleckiej na końcu kadłub oraz bomby o masie maksymalnej do 8000 kg w komorze bombowej w kadłubie

Załoga: 8-10 osób

Wytwórnia: Kawasaki Kokuki Kogyo Kabushiki Kaisha, Gifu, Japonia

Produkcja: 1 prototyp we wstępnej fazie budowy

Użytkownicy: Japonia (IJAAF)